
انتشار مقاله
با عنوان "10 نکته کلیدی در فرسودگی شغلی"
در پایگاه خبری تحلیلی "صدای صنعتگر"
1403/03/05
- آیا تاکنون برای شما پیش آمده است که به
دلیل درگیر بودن به کارهای مختلف و نداشتن فرصت برای استراحت کافی، احساس کنید حال
خوبی ندارید، حوصله شما برای کار کردن، ملاقات با دوستان، حرف زدن با دیگران و هرگونه
برقراری ارتباط با مشتریان، همکاران، روسا و مرئوسان کم شده است؟
- هر وقت فعالیت در حد توانائی افراد باشد
و کار در شرایط مناسب انجام شود خستگی بوجود آمده طبیعی است و معمولاً با خواب و استراحت
بر طرف می شود. خستگی عادی فیزیولوژیک قابل جبران است اما همین خستگی ساده ممکن است
در اثر کارهای یکنواخت و طولانی و انجام آنها در شرایط نامساعد به تدریج به صورت مزمن
در آید و پس از مدتی عوارض و ناراحتیهائی مانند کوفتگی، خواب، تب، اختلالات جسمی و
روحی در فرد ایجاد کند که اگر در این مرحله درمان نشود به صورت خستگی مزمن، خستگی عمومی
و خستگی عصبی و در نهایت خستگی مفرط در می آید و تمام اعمال جسمی و ذهنی فرد را مختل
می کند.
- در دورههائی از زندگی، احساس ناامیدی،
عصبانیت، افسردگی، نارضایتی و اضطراب عادی به نظر میرسد، اما افراد در حالت فرسودگی
شغلی این هیجانات منفی را بیشتر از حد معمول تجربه میکنند. نتایج تحقیقات نشان می
دهد که درصدِ قابل توجهی از افرادِ سازمان هایِ فعال از عارضه فرسودگی شغلی در رنج
هستند.
- فرسودگی شغلی، حالتی از خستگی و ناکامی
است که به علت از خود گذشتگی فرد در روش کاری و زندگی و یا ارتباطی که منجر به وصول
نتیجه دلخواه نمی شود به وجود می آید. همچنین نشانگانی است که شامل فرسودگی جسمی، عاطفی،
هیجانی، نگرشی و روانی بوده، توام با احساس شدید پایین بودن عملکرد و پیشرفت شخصی در
فرد است.
- فرسودگی شغلی بریدگی از همه چیز، از دست
دادن تمام عواطف و احساسات که اغلب با ترک فعالیت همراه است. افرادی که دچار
فرسودگی شغلی هستند این تمایل را پیدا می کنند که خود یا شغلی که به عهده دارند، سازمان
محل کار خویش و به طور کلی زندگی خویش را بی اعتبار جلوه دهند. آنها جهان اطراف خود
را بیشتر با عینک خاکستری نگاه میکنند و نمیتوانند زیبایی های زندگی را ببینند.
- فرسودگی شغلی از سال ۲۰۲۲ میلادی در سطح
جهانی به عنوان بیماری به رسمیت شناخته شده است. سازمان جهانی بهداشت، فرسودگی شغلی
را "استرس مزمن محیط کار که به درستی مدیریت نشده است" توصیف کرده، سه نشانه
را برای آن در نظر گرفته است: احساس کمبود انرژی، خستگی و فرسودگی؛ افزایش فاصله روحی
با شغل یا احساساتِ منفی گرایانه یا احساس پوچی نسبت به شغل؛ کاهش کارآمد حرفهای و
شغلی.
- برخی از خصوصیات افراد مستعد فرسودگی شغلی
عبارتند از: زود سر کار می روند، دیر از سر کار بر میگردند، در حین غذا خوردن، مشغول
کار هستند، کارها را به منزل می برند، بهندرت به مرخصی یا تعطیلات می روند، تفریح
رفتن آن ها، به خاطر کارشان است، وقت را برای همسر و فرزندان خود جیرهبندی میکنند،
خواب آنها بی نظم است، غذا خوردن آنها بی نظم است و مدت طولانی در یک شغل ثابت، اشتغال به کار دارند.
- ابهام
نقش، تعارض نقش، ازدیاد نقش، نبود نقش، عدم آمادگی برای احراز شغل، عدم وجود امکانات لازم
در محیط کار، وجود فرهنگ سازمانی ناسالم، پایین بودن روابط دوستانه و گرم بین سرپرستان
و پرسنل، تراکم کاری زیاد، کار در محیط پر استرس، ابتلا استرس شغلی و ویژگی های شخصیتی
مانند داشتن عزت نفس پایین از عوامل موثر بر بروز فرسودگی شغلی هستند.
- علائمی مانند بیخوابی، خواب زیاد یا ناراحت،
از دست دادن علاقه و ناتوانی از لذت بردن، احساس ناامیدی، بی حالی و خستگی، بی قراری،
احساس گناه و بی ارزشی، اختلالات گوارشی و یبوست، فقدان علاقه یا لذت بردن از سرگرمی
ها و فعالیت های مانند روابط جنسی که سابقاً برای فرد لذت بخش بودهاند، بی انگیزگی،
زود خسته شدن، اشکال در تمرکز کردن، احساس گناه شدید به خاطر وقایع بی اهمیت یا خیالی،
دردهای مزمن، سردرد، زودرنجی غیرعادی، عدم توجه به ظاهر خود، یکباره به گریه افتادن
بدون توضیح مشخص، مشکل در تصمیمگیری و
گوشهگیری از خانواده و دوستان و در انتها اندیشیدن به مرگ، اندیشیدن به خودکشی
و اقدام به خودکشی از نشانههای فرسودگی شغلی میتوانند باشند. اگر شما این علائم را
تجربه می کنید، این به منزلهی هشداری برای شما خواهد بود که در مسیر خطرناکی قرار
گرفته اید.
- فرسودگی شغلی به طور ناگهانی اتفاق نمی
افتد و اینگونه نیست که یک صبح از خواب بیدار شوید و ببینید دچار فرسودگی شغلی شدهاید.
این پدیده، طبیعتی موذی و خزنده دارد. به مرور در وجود ما رخنه می کند و همین موضوع،
شناسایی آن را برای ما دشوار میسازد. متاسفانه بیشتر مبتلایان به فرسودگی شغلی، بیماری
خود را نمی پذیرند و در برابر آن جبهه می گیرند. یادتان باشد فرسودگی شغلی مانند
آنفولانزا نیست، خود به خود از بین نمی رود!

دوره آموزشی "پیشگیری از فرسودگی شغلی"
دکتر علی اصغر صفری فرد (Ph.D)
نویسنده، مشاور و مدرّسِ
توسعه مهارتهای مدیریتی
09122137144